Kỹ năng số: cách mua hàng thông minh, bảo vệ dữ liệu cá nhân

Kỹ năng số: hành trang không thể thiếu của thế hệ trẻ

Trong thời đại công nghệ 4.0, thương mại điện tử (TMĐT) đã trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày của thanh thiếu niên. Việc mua sắm, học tập, giải trí hay kết nối xã hội đều diễn ra trong môi trường trực tuyến. Tuy nhiên, song song với những tiện ích vượt trội là những rủi ro tiềm ẩn về bảo mật, gian lận và lạm dụng thông tin cá nhân.

Chính vì vậy, trang bị kỹ năng số, bao gồm kỹ năng mua hàng thông minh và bảo vệ dữ liệu cá nhân, không chỉ giúp thanh thiếu niên tận dụng được sức mạnh của công nghệ, mà còn biết cách tự bảo vệ bản thân trong thế giới số hóa đầy biến động.

Mua hàng thông minh đi kèm trải nghiệm an toàn trong thế giới trực tuyến

Mua hàng online không chỉ là hành vi tiêu dùng, mà còn là bài kiểm tra kỹ năng nhận thức số. Một người mua thông minh không chạy theo quảng cáo hấp dẫn hay giá rẻ bất thường, mà biết cách kiểm chứng thông tin trước khi quyết định. Thanh thiếu niên nên chọn mua tại các gian hàng uy tín, kiểm tra đánh giá từ người mua trước, đọc kỹ mô tả sản phẩm và chính sách đổi trả, đồng thời so sánh giá giữa các sàn TMĐT để tránh bị lừa đảo.

Việc hiểu rõ các phương thức thanh toán an toàn như ví điện tử, QR Code hoặc thanh toán qua sàn cũng giúp hạn chế rủi ro mất tiền hoặc bị chiếm đoạt tài khoản. Khi biết cách mua hàng có trách nhiệm, thanh thiếu niên không chỉ là người tiêu dùng thông minh, mà còn là người xây dựng niềm tin trong hệ sinh thái TMĐT Việt Nam.

Khi an toàn mạng là nền tảng của niềm tin

Dữ liệu cá nhân là “tài sản số” quý giá của mỗi người. Trong TMĐT, thông tin như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, tài khoản ngân hàng… thường được chia sẻ khi mua sắm. Nếu không được bảo vệ cẩn thận, dữ liệu này có thể bị lợi dụng để lừa đảo, mạo danh hoặc đánh cắp danh tính.

Vì vậy, thanh thiếu niên cần hiểu rõ giá trị và giới hạn chia sẻ thông tin cá nhân. Không cung cấp mật khẩu, mã OTP hay số thẻ ngân hàng cho người lạ; không nhấp vào các liên kết đáng ngờ; thường xuyên đổi mật khẩu và kích hoạt xác thực hai bước cho tài khoản mua sắm.

Ngoài ra, cần đọc kỹ chính sách bảo mật trước khi đăng ký tài khoản mới và chỉ sử dụng ứng dụng chính thống từ nhà phát triển uy tín. Bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ là hành động cẩn trọng, mà còn là thói quen văn minh trong thời đại số.

Từ kỹ năng số đến văn hóa số

Kỹ năng số không chỉ dừng ở việc biết cách mua sắm hay bảo vệ thông tin, mà còn góp phần xây dựng văn hóa số lành mạnh. Khi thanh thiếu niên hiểu rõ quyền và trách nhiệm của mình trong TMĐT, họ sẽ có thái độ tích cực, tôn trọng người bán, phản hồi trung thực và sử dụng công nghệ có đạo đức.

Một cộng đồng người tiêu dùng có hiểu biết sẽ tạo ra thị trường số minh bạch, an toàn và bền vững, nơi công nghệ được sử dụng để phục vụ con người, chứ không gây hại cho con người.

Hành trình hướng tới công dân số Việt Nam

Khi thanh thiếu niên được trang bị đầy đủ kỹ năng này, họ sẽ trở thành công dân số tự tin, năng động và có trách nhiệm, góp phần xây dựng một xã hội số an toàn, sáng tạo và phát triển bền vững.

Đó cũng chính là mục tiêu mà Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số – Bộ Công Thương đang hướng đến thông qua các chương trình như “Hành trình thanh thiếu niên khám phá thương mại điện tử an toàn và thông minh” nơi mỗi bạn trẻ được khơi dậy tinh thần học hỏi, sáng tạo và làm chủ công nghệ vì tương lai Việt Nam số.